Một loại protein kích thích cơn đói có thể giúp đảo ngược các triệu chứng chán ăn ở chuột, theo một nghiên cứu mới.
Trong nghiên cứu được công bố ngày 14 tháng 8 trên tạp chí Science Translational Medicine, các nhà khoa học phát hiện rằng những con chuột bị mất cảm giác thèm ăn và giảm cân, có các triệu chứng tương tự như ở người mắc chứng chán ăn, đã ăn nhiều hơn và tăng cân khi được chỉnh sửa gen để tiết ra một loại protein gọi là ACBP. Kết quả này gợi ý về một mục tiêu điều trị tiềm năng cho những người mắc chứng rối loạn ăn uống này.
“Chứng chán ăn là một căn bệnh ảnh hưởng đến cả não và cơ thể,” bác sĩ tâm thần và nhà khoa học thần kinh Rachel Ross, người không tham gia nghiên cứu, cho biết. “Một trong những thách thức lớn nhất là não của người mắc chứng chán ăn luôn đấu tranh chống lại nhu cầu của cơ thể họ.” Khi cơ thể cần thức ăn, não lại ưu tiên việc kiểm soát cân nặng.
Trên toàn thế giới, khoảng 1% phụ nữ và 0,2% nam giới mắc chứng rối loạn này. Chỉ có khoảng một phần ba số người mắc bệnh hoàn toàn hồi phục. Hiện không có loại thuốc nào đặc trị; các phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào việc ổn định cân nặng và sử dụng liệu pháp tâm lý để cải thiện mối quan hệ của bệnh nhân với thức ăn. Một số bệnh nhân ung thư cũng có thể phát triển một rối loạn tương tự gọi là suy mòn do ung thư, do quá trình chuyển hóa bị suy giảm, và điều trị cũng gặp nhiều khó khăn.
“Hãy thử nghĩ đến một cơ chế mới có thể giúp phát triển phương pháp điều trị; điều này thật sự quan trọng,” Ross, thuộc Trường Y Albert Einstein và Hệ thống Y tế Montefiore tại New York, cho biết. Dù chưa thể khẳng định kết quả này sẽ áp dụng cho con người, nhưng nghiên cứu mới cho thấy ACBP, một loại protein giúp kích hoạt các vùng não điều khiển cơn thèm ăn, có thể có tiềm năng đó.
Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng mức ACBP thường thấp hơn ở những bệnh nhân mắc chứng chán ăn nặng. Trong nghiên cứu mới, Hui Chen thuộc Đại học Sorbonne ở Paris và các đồng nghiệp đã sử dụng căng thẳng mãn tính hoặc hóa trị để gây ra chứng chán ăn ở chuột, làm chúng mất cảm giác thèm ăn và giảm cân. Những con chuột này được chỉnh sửa gen để tiết ra ACBP khi tiếp xúc với biotin, một dạng vitamin B. Khi mức ACBP tăng lên, chúng ngừng giảm cân và có cảm giác thèm ăn trở lại.
So với những con chuột thiếu protein này, cơ thể của những con chuột tiếp xúc với biotin có nhiều khối lượng cơ nạc và mỡ hơn. Việc tiêm ACBP hàng ngày cho những con chuột không được chỉnh sửa gen cũng ngăn chúng mắc chứng chán ăn.
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ kết quả này có ý nghĩa gì đối với con người. Nhóm nghiên cứu đã lấy mẫu huyết tương từ những bệnh nhân nhập viện vì chứng chán ăn nặng và phát hiện rằng những người có mức ACBP thấp hơn trung bình có khả năng tái phát cao hơn trong vòng một tháng so với những người có mức ACBP cao hơn. Nhưng do sự biến động trong số liệu giữa các bệnh nhân, vẫn khó xác định ai có thể được lợi từ một loại thuốc dựa trên ACBP, Tim Moran, nhà khoa học thần kinh tại Trường Y Johns Hopkins, cho biết. “Sẽ rất thú vị nếu có một thời gian theo dõi dài hơn,” để biết liệu những bệnh nhân có mức ACBP thấp nhưng không tái phát sau một tháng có thể trở lại hạn chế ăn uống sau vài tháng nữa hay không.
Do chứng chán ăn có yếu tố tâm lý rất mạnh, có thể không có loại thuốc nào chỉ nhắm vào ACBP mà có thể chữa trị hoàn toàn. Hiện tại cũng chưa rõ ACBP kích thích cơn thèm ăn như thế nào. Việc hiểu rõ cơ chế này có thể giúp các nhà nghiên cứu xác định những bệnh nhân nào có thể được lợi nhất từ loại thuốc này, dù là những người mắc chứng suy mòn do ung thư hay những người mắc chứng chán ăn và bị suy dinh dưỡng.
Tuy vậy, Ross cho biết, “dù loại protein này không phải là phương pháp điều trị hoàn hảo mà chúng ta đang cần cho chứng chán ăn, nó vẫn mở ra một kết nối quan trọng mới giữa cơ thể và não bộ.”
