Đau đầu khi cúi xuống và ho là một triệu chứng phổ biến, có thể do nhiều yếu tố gây ra. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ liệt kê tất cả các nguyên nhân gây đau đầu khi cúi xuống và ho, giải thích triệu chứng này xảy ra như thế nào cũng như cách chẩn đoán và điều trị.
Nhức đầu khi cúi xuống và ho
Một trong những bệnh hoặc tình trạng sau đây có thể gây đau đầu khi cúi xuống và ho.
Nhức đầu ho nguyên phát (primary cough headache)
Nhức đầu do ho nguyên phát là một kiểu đau đầu xảy ra một cách tự nhiên mà không có bất kỳ nguyên nhân cơ bản rõ ràng nào. Đau đầu do ho nguyên phát thường là cơn đau nhói, kéo dài vài giây đến vài phút sau khi ho, hắt hơi, rặn hoặc cúi xuống. Những cơn đau đầu này chủ yếu xảy ra ở những người trên 40 tuổi. Nguyên nhân chính xác vẫn chưa được biết, nhưng người ta cho rằng nó liên quan đến sự thay đổi áp suất trong hộp sọ và ống sống.
Khi một người ho, hắt hơi hoặc cúi xuống, áp lực trong ngực và bụng sẽ tăng đột ngột. Sự gia tăng áp lực này được truyền đến các tĩnh mạch và sau đó đến hệ thống tĩnh mạch trong hộp sọ và ống sống, dẫn đến sự gia tăng tạm thời áp suất dịch não tủy. Sự thay đổi áp suất đột ngột này có thể kích thích các sợi thần kinh trong màng não, dẫn đến đau đầu do ho nguyên phát.
Chẩn đoán: Đau đầu ho nguyên phát được chẩn đoán loại trừ. Nó chủ yếu được chẩn đoán dựa trên mô tả của bệnh nhân về các triệu chứng, bệnh sử và khám thần kinh. Các bác sĩ lâm sàng loại trừ các nguyên nhân thứ cấp thông qua các xét nghiệm bằng hình ảnh như chụp MRI hoặc CT. Trong trường hợp không có bất kỳ bất thường về cấu trúc hoặc mạch máu có thể nhìn thấy, bác sĩ có thể chẩn đoán nguyên nhân là đau đầu do ho nguyên phát.
Điều trị: Trong hầu hết các trường hợp, tình trạng đau đầu do ho nguyên phát là lành tính và không cần điều trị. Tuy nhiên, trong những trường hợp dai dẳng, các loại thuốc phòng ngừa như indomethacin (một loại thuốc chống viêm không steroid), propranolol (thuốc chẹn beta) hoặc acetazolamide (thuốc lợi tiểu) có thể được kê đơn. Những loại thuốc này có thể làm giảm áp lực nội sọ, do đó làm dịu cơn đau đầu.
Đau đầu do ho thứ phát (secondary cough headache)
Đau đầu do ho thứ phát ít phổ biến hơn nhưng nghiêm trọng hơn, do tình trạng này xuất phát từ các vấn đề tiềm ẩn về cấu trúc trong não. Đau đầu do ho thứ phát có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, bao gồm dị tật Chiari, khối u não hoặc rò rỉ dịch não tủy tự phát.
Dị tật Chiari
Dị tật Chiari là một khuyết tật bẩm sinh, trong đó một phần của não là tiểu não đi ra khỏi hộp sọ và chui vào trong ống sống. Khi một người mắc bệnh này ho hoặc cúi người, dịch não tủy không thể lưu thông bình thường, điều này có thể dẫn đến tích tụ áp lực và dẫn đến đau đầu.
Chẩn đoán: Tình trạng này được chẩn đoán bằng quét MRI, là kỹ thuật có thể tiết lộ sự bất thường về cấu trúc. Các triệu chứng như vấn đề về phối hợp, khó nuốt và tê bàn tay cũng có thể là dấu hiệu của dị tật Chiari.
Điều trị: Điều trị bao gồm quản lý các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng. Người bệnh có thể cần dùng thuốc để kiểm soát cơn đau. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, phẫu thuật thường được khuyến nghị để tạo thêm không gian cho tiểu não (cerebellum) và làm dòng chảy của dịch não tủy bình thường trở lại.
U não
U não có thể gây đau đầu ho thứ phát vì nó làm tăng áp lực nội sọ. Ho hoặc cúi xuống càng làm tăng áp lực này, dẫn đến đau đầu.
Chẩn đoán: Các xét nghiệm bằng hình ảnh, bao gồm chụp MRI hoặc CT, được sử dụng để phát hiện sự hiện diện và vị trí của khối u não. Các xét nghiệm bổ sung có thể bao gồm kiểm tra thần kinh và sinh thiết mô.
Điều trị: Kế hoạch điều trị thường là sự kết hợp của phẫu thuật, xạ trị và hóa trị. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, chẳng hạn như loại và cấp độ của khối u, kích thước và vị trí của nó cũng như sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ càng nhiều khối u càng tốt, đồng thời bảo tồn chức năng thần kinh. Sau phẫu thuật, xạ trị có thể được sử dụng để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Hóa trị, là phương pháp sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư, cũng có thể được đưa vào phác đồ điều trị. Sự ra đời của liệu pháp nhắm mục tiêu, trong đó sử dụng các loại thuốc xác định và tấn công các tế bào ung thư, đã cách mạng hóa phương pháp điều trị các khối u não.
Rò rỉ dịch não tủy tự phát
Dịch não tủy là chất lỏng trong suốt làm đệm cho não và tủy sống. Rò dịch não tủy tự phát là tình trạng dịch não tủy rò rỉ qua vết rách màng cứng mà không rõ nguyên nhân. Sự rò rỉ có thể dẫn đến áp suất dịch não tủy thấp, gây ra một kiểu đau đầu mà sẽ trầm trọng hơn khi đứng hoặc ngồi thẳng và đỡ hơn khi nằm xuống. Ho hoặc cúi xuống cũng có thể làm cơn đau đầu trầm trọng hơn.
Chẩn đoán: Chẩn đoán thường được thực hiện bằng cách chụp MRI với độ tương phản nội tủy mạc, giúp phát hiện sự hiện diện và vị trí rò rỉ. Chọc dò tủy sống (lumbar puncture) hoặc CT tủy đồ (CT myelogram) cũng có thể được thực hiện để đo áp suất dịch não tủy và xác định chỗ rò rỉ.
Điều trị: Việc điều trị ban đầu thường là quản lý bảo tồn như nghỉ ngơi tại giường, tăng lượng nước uống và caffein, là chất giúp tăng sản xuất dịch não tủy. Nếu các biện pháp này không hiệu quả, bác sĩ sẽ thực hiện việc vá bằng máu ngoài màng cứng (epidural blood patch), trong đó máu của chính bệnh nhân được tiêm gần vị trí thủng để thúc đẩy quá trình đông máu và bịt kín chỗ rò rỉ. Trong những ca khó điều trị, việc phẫu thuật để sửa chữa là cần thiết.
Viêm xoang
Viêm xoang cũng có thể gây đau đầu khi cúi xuống.
Viêm xoang có thể gây ra sự tích tụ áp lực, đặc biệt là khi cúi xuống, dẫn đến đau và khó chịu.
Chẩn đoán: Chẩn đoán viêm xoang thường được thực hiện bằng cách khám sức khoẻ, bao gồm kiểm tra cơn đau ở mũi và cổ họng. Các xét nghiệm bằng hình ảnh như chụp CT hoặc MRI có thể cần thiết để khẳng định chẩn đoán và đánh giá mức độ viêm xoang.
Điều trị: Việc điều trị thường sử dụng các thuốc như thuốc kháng sinh (nếu nguyên nhân là do vi khuẩn), thuốc thông mũi và thuốc giảm đau. Trong trường hợp viêm xoang là mãn tính hoặc tái phát, các thủ thuật xâm lấn hơn như phẫu thuật xoang có thể được đề xuất.
Kết luận
Đau đầu khi cúi xuống hoặc ho có thể do nhiều nguyên nhân và việc tìm ra nguyên nhân cụ thể là rất quan trọng để điều trị đúng cách. Mặc dù đau đầu do ho nguyên phát là lành tính, nhưng các nguyên nhân thứ phát thường cần được điều trị rộng rãi hơn, vì chúng là triệu chứng của các vấn đề thần kinh tiềm ẩn. Bạn cần tham khảo ý kiến của chuyên gia chăm sóc sức khỏe nếu bạn thường xuyên bị đau đầu do ho hoặc cúi xuống, vì nó có thể chỉ ra một tình trạng tiềm ẩn cần được chú ý.
