Theo kết quả của một nghiên cứu dài hạn quy mô lớn được công bố trên tạp chí BMJ Medicine, việc sử dụng thường xuyên các sản phẩm bổ sung dầu cá làm tăng – thay vì giảm – nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ lần đầu ở những người có sức khỏe tim mạch tốt, nhưng có thể làm chậm sự tiến triển của tình trạng sức khỏe tim mạch kém hiện có và giảm nguy cơ tử vong.
Dầu cá là một nguồn giàu axit béo omega 3, do đó, được khuyên dùng làm sản phẩm ngăn ngừa sự phát triển của bệnh tim mạch. Nhưng bằng chứng về mức độ bảo vệ mà nó mang lại vẫn chưa thuyết phục, các nhà nghiên cứu giải thích.
Để củng cố cơ sở bằng chứng, họ ước tính mối liên quan giữa các sản phẩm bổ sung dầu cá và các ca bệnh rung tâm nhĩ mới; đau tim, đột quỵ và suy tim; và tử vong do bất kỳ nguyên nhân nào ở những người không có bệnh tim mạch.
Họ đánh giá vai trò tiềm tàng của những thực phẩm bổ sung này đối với nguy cơ tiến triển từ sức khỏe tim tốt (giai đoạn đầu), đến rung tâm nhĩ (giai đoạn thứ hai), đến các biến cố tim mạch nghiêm trọng, chẳng hạn như đau tim (giai đoạn thứ ba), và tử vong (giai đoạn cuối).
Họ đã phân tích dữ liệu của 415.737 người tham gia nghiên cứu Biobank ở Vương quốc Anh (55% phụ nữ), ở độ tuổi 40–69, được khảo sát từ năm 2006 đến năm 2010 để thu thập thông tin cơ bản. Thông tin này bao gồm chế độ ăn thông thường của họ gồm cá có dầu và không dầu và chế phẩm bổ sung dầu cá.
Sức khỏe của những người tham gia được theo dõi cho đến cuối tháng 3 năm 2021 hoặc tới khi tử vong, tùy điều kiện nào đến trước, sử dụng dữ liệu hồ sơ y tế.
Gần một phần ba (130.365; 31,5%) số người tham gia cho biết họ thường xuyên sử dụng thực phẩm bổ sung dầu cá. Nhóm này bao gồm tỷ lệ người già, người da trắng và phụ nữ cao hơn. Lượng rượu bia tiêu thụ và tỷ lệ ăn cá có dầu và không có dầu cũng cao hơn, trong khi tỷ lệ người đang hút thuốc và những người sống ở khu vực thiếu thốn lại thấp hơn.
Trong thời gian theo dõi trung bình gần 12 năm, có 18.367 người tham gia bị rung tâm nhĩ, 22.636 người tham gia bị đau tim/đột quỵ hoặc bị suy tim, và 22.140 người tham gia đã tử vong, trong đó 14.902 người tham gia không bị rung tâm nhĩ hoặc bệnh tim mạch nghiêm trọng.
Trong số những người tham gia có sức khỏe tim mạch tốt chuyển sang rung tâm nhĩ, có 3.085 người bị suy tim, 1.180 người bị đột quỵ và 1.415 người bị đau tim. Và 2.436 người tham gia bị suy tim đã tử vong, 2.088 người tham gia bị đột quỵ và 2.098 người tham gia bị đau tim.
Các phát hiện chỉ ra rằng việc sử dụng thường xuyên các chế phẩm bổ sung dầu cá có những vai trò khác nhau đối với sức khỏe tim mạch, sự tiến triển của bệnh và tử vong.
Đối với những người không mắc bệnh tim mạch khi bắt đầu giai đoạn theo dõi, việc sử dụng thường xuyên các sản phẩm bổ sung dầu cá làm tăng nguy cơ mắc bệnh rung tâm nhĩ thêm 13% và nguy cơ bị đột quỵ thêm 5%.
Nhưng trong số những người mắc bệnh tim mạch khi bắt đầu giai đoạn theo dõi, việc sử dụng thường xuyên các sản phẩm bổ sung dầu cá làm giảm nguy cơ tiến triển từ rung tâm nhĩ đến đau tim đi 15% và giảm nguy cơ tiến triển từ suy tim đến tử vong đi 9%.
Phân tích sâu hơn cho thấy tuổi tác, giới tính, hút thuốc, tiêu thụ cá không chứa dầu, huyết áp cao, sử dụng statin và thuốc hạ huyết áp đã thay đổi các mối liên quan được quan sát thấy.
Việc sử dụng thường xuyên các sản phẩm bổ sung dầu cá và nguy cơ chuyển từ trạng thái sức khỏe tốt sang đau tim, đột quỵ hoặc suy tim cao hơn 6% ở phụ nữ và cao hơn 6% ở những người không hút thuốc. Tác dụng bảo vệ của các thực phẩm bổ sung này đối với quá trình chuyển đổi từ sức khỏe tốt sang cái chết cao hơn ở nam giới (nguy cơ thấp hơn 7%) và những người tham gia lớn tuổi (nguy cơ thấp hơn 11%).
Các nhà nghiên cứu thừa nhận rằng vì đây là một nghiên cứu quan sát nên không thể rút ra kết luận nào về các yếu tố nguyên nhân. Không có thông tin đáng lưu ý nào về liều lượng hoặc công thức của sản phẩm bổ sung dầu cá. Và bởi vì hầu hết những người tham gia là người da trắng nên những phát hiện này có thể không áp dụng được cho những người thuộc các dân tộc khác, các nhà nghiên cứu cho biết.
Nhưng họ kết luận: “Việc sử dụng thường xuyên các thực phẩm bổ sung dầu cá có thể có những vai trò khác nhau trong sự tiến triển của bệnh tim mạch. Cần có những nghiên cứu sâu hơn để xác định cơ chế chính xác cho sự phát triển và tiên lượng các biến cố bệnh tim mạch khi sử dụng thường xuyên các chất bổ sung dầu cá.”
Nguồn thông tin: Sử dụng thường xuyên chất bổ sung dầu cá và các bệnh tim mạch: nghiên cứu đoàn hệ tương lai, BMJ Medicine (2024). DOI: 10.1136/bmjmed-2022-000451
Thông tin tạp chí: BMJ Medicine
