U nguyên sống là gì?
U nguyên sống (chordoma) là một loại ung thư xương hiếm gặp, thường xảy ra ở các xương của cột sống hoặc xương sọ. U nguyên sống thường hình thành nơi hộp sọ nằm trên đỉnh cột sống (nền sọ), hoặc ở dưới cùng của cột sống (xương cùng).
U nguyên sống bắt đầu trong các tế bào mà đã từng tạo thành một tập hợp các tế bào trong phôi đang phát triển và sẽ trở thành đĩa đệm của cột sống. Hầu hết các tế bào này sẽ biến mất khi bạn được sinh ra hoặc ngay sau đó. Nhưng đôi khi một số tế bào này vẫn còn sót lại, và trong những trường hợp hiếm gặp chúng có thể trở thành ung thư.
U nguyên sống xảy ra thường xuyên nhất ở người lớn từ 40 đến 60 tuổi, mặc dù nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.
U nguyên sống thường phát triển chậm. Có thể khó điều trị vì nó thường nằm rất gần tủy sống và các cấu trúc quan trọng khác, chẳng hạn như động mạch, dây thần kinh hoặc não.
Chẩn đoán u nguyên sống
Các xét nghiệm và thủ thuật được sử dụng để chẩn đoán u nguyên sống bao gồm:
- Cắt lấy một mẫu tế bào để kiểm tra trong phòng thí nghiệm (sinh thiết). Sinh thiết là một thủ thuật để cắt lấy một mẫu tế bào đáng ngờ để kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Trong phòng thí nghiệm, các bác sĩ được đào tạo đặc biệt, gọi là nhà nghiên cứu bệnh học, sẽ kiểm tra các tế bào này dưới kính hiển vi để xác định xem có tế bào ung thư hay không.
Đội ngũ y tế phải lập kế hoạch cẩn thận để quyết định cách thực hiện sinh thiết. Các bác sĩ cần thực hiện sinh thiết sao cho không ảnh hưởng đến việc phẫu thuật cắt bỏ ung thư trong tương lai. Vì lý do này, hãy yêu cầu bác sĩ của bạn giới thiệu đến một nhóm chuyên gia có nhiều kinh nghiệm trong việc điều trị u nguyên sống.
- Chụp ảnh chi tiết. Bác sĩ của bạn có thể đề nghị các xét nghiệm bằng hình ảnh để giúp hiển thị u nguyên sống và xác định xem nó đã lan ra ngoài cột sống hoặc nền sọ hay chưa. Các xét nghiệm này có thể bao gồm chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT).
Sau khi bạn được chẩn đoán là có u nguyên sống, bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị phù hợp với nhu cầu của bạn, với sự tư vấn của các chuyên gia về tai mũi họng, ung thư, và xạ trị hoặc phẫu thuật. Đội ngũ điều trị cho bạn bạn cũng có thể bao gồm các chuyên gia về nội tiết, nhãn khoa và phục hồi chức năng, nếu cần.
Điều trị u nguyên sống
Việc điều trị u nguyên sống phụ thuộc vào kích thước và vị trí của ung thư, cũng như liệu nó có xâm lấn dây thần kinh hoặc mô khác hay không. Các lựa chọn điều trị bao gồm phẫu thuật, xạ trị, phẫu thuật phóng xạ và các liệu pháp nhắm mục tiêu.
Điều trị u nguyên sống ở xương cùng
Nếu u nguyên sống hình thành ở xương cùng, các lựa chọn điều trị bao gồm:
- Phẫu thuật. Đối với u nguyên sống ở xương cùng, mục tiêu của phẫu thuật là cắt bỏ tất cả ung thư và một số mô khỏe mạnh bao quanh nó. Phẫu thuật có thể khó thực hiện vì ung thư ở gần các cấu trúc quan trọng, chẳng hạn như dây thần kinh và mạch máu. Khi không thể loại bỏ toàn bộ ung thư, các bác sĩ phẫu thuật sẽ cố gắng loại bỏ càng nhiều càng tốt.
- Xạ trị. Xạ trị sử dụng chùm tia năng lượng cao, chẳng hạn như tia X hoặc proton, để tiêu diệt tế bào ung thư. Trong quá trình xạ trị, bạn nằm trên bàn khi một chiếc máy di chuyển xung quanh bạn, chiếu các chùm tia bức xạ đến các điểm chính xác trên cơ thể bạn.
Xạ trị có thể được sử dụng trước khi phẫu thuật để thu nhỏ ung thư và giúp loại bỏ nó dễ dàng hơn. Xạ trị cũng có thể được sử dụng sau phẫu thuật để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại. Nếu phẫu thuật không phải là một lựa chọn, thì xạ trị có thể được khuyến nghị thay thế.
Các kiểu xạ trị mới hơn, chẳng hạn như liệu pháp proton, giúp các bác sĩ sử dụng liều phóng xạ cao hơn, đồng thời bảo vệ các mô khỏe mạnh. Các kiểu xạ trị này có thể hiệu quả hơn trong việc điều trị u nguyên sống.
- Xạ phẫu. Phẫu thuật phóng xạ lập thể (stereotactic radiosurgery) sử dụng nhiều chùm bức xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư trong một khu vực rất nhỏ. Mỗi chùm bức xạ không mạnh lắm, nhưng điểm mà tất cả các chùm gặp nhau (tại khối u nguyên sống) sẽ nhận được một liều lượng lớn bức xạ để tiêu diệt các tế bào ung thư. Phẫu thuật phóng xạ có thể được sử dụng trước hoặc sau khi phẫu thuật cắt bỏ u nguyên sống. Nếu phẫu thuật không phải là một lựa chọn, phẫu thuật phóng xạ có thể được khuyến nghị thay thế.
- Liệu pháp nhắm mục tiêu. Liệu pháp nhắm mục tiêu sử dụng các loại thuốc tập trung vào những sự bất thường cụ thể có trong tế bào ung thư. Bằng cách tấn công những sự bất thường này, các thuốc nhắm mục tiêu sẽ khiến tế bào ung thư chết. Liệu pháp nhắm mục tiêu đôi khi được sử dụng để điều trị u nguyên sống đã lây lan sang các vùng khác của cơ thể.
Điều trị u nguyên sống ở nền sọ
Nếu u nguyên sống hình thành ở khu vực cột sống nối với hộp sọ (nền sọ), các lựa chọn điều trị có thể bao gồm:
- Phẫu thuật. Việc điều trị thường bắt đầu bằng phẫu thuật để cắt bỏ càng nhiều ung thư càng tốt mà không làm tổn hại đến các mô khỏe mạnh gần đó hoặc gây ra các vấn đề mới, chẳng hạn như tổn thương não hoặc tủy sống. Việc cắt bỏ hoàn toàn có thể không thực hiện được nếu ung thư ở gần các cấu trúc quan trọng, chẳng hạn như động mạch cảnh.
Trong một số tình huống, bác sĩ phẫu thuật có thể sử dụng các kỹ thuật đặc biệt, chẳng hạn như phẫu thuật nội soi để tiếp cận ung thư. Phẫu thuật nội soi nền sọ là một kỹ thuật xâm lấn tối thiểu, trong đó bác sĩ sử dụng một ống dài và mỏng (ống nội soi) đưa qua mũi để tiếp cận ung thư. Các dụng cụ đặc biệt có thể được đưa qua ống này để cắt bỏ ung thư.
Hiếm khi, các bác sĩ phẫu thuật có thể đề nghị một cuộc phẫu thuật bổ sung để loại bỏ càng nhiều ung thư càng tốt, hoặc để ổn định khu vực mà khối ung thư đã từng ở đó.
- Xạ trị. Xạ trị sử dụng chùm tia năng lượng cao, chẳng hạn như tia X hoặc proton, để tiêu diệt tế bào ung thư. Xạ trị thường được đề xuất sau khi phẫu thuật cắt bỏ u nguyên sống ở nền sọ, để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại. Nếu phẫu thuật không phải là một lựa chọn, thì xạ trị có thể được đề xuất thay thế.
Các kỹ thuật xạ trị nhắm mục tiêu chính xác hơn cho phép các bác sĩ sử dụng liều bức xạ cao hơn, và có thể hiệu quả hơn đối với u nguyên sống. Các kỹ thuật này bao gồm liệu pháp proton và phẫu thuật phóng xạ lập thể.
- Các phương pháp điều trị mới. Các thử nghiệm lâm sàng đang nghiên cứu các phương pháp điều trị mới cho u nguyên sống ở nền sọ, bao gồm các phương pháp điều trị mới nhắm vào các điểm yếu cụ thể trong các tế bào u nguyên sống. Nếu bạn muốn thử các phương pháp điều trị mới này, hãy thảo luận với bác sĩ của bạn.
